Η ομάδα νάνων γαλαξιών και τα νέφη τυ Μαγγελάνου
Πώς δημιουργήθηκαν οι νάνοι γαλαξίες και γιατί; Από τις μέχρι τώρα παρατηρήσεις τους, οι αστρονόμοι έβλεπαν κατα 30-50 φορές λιγότερους νάνους γαλαξίες από οτι θα περίμεναν σύμφωνα με τις μέχρι τώρα αποδεκτές θεωρίες για την δημιουργία των γαλαξιών στο Σύμπαν. Γιατί; Ίσως η υπερθέρμανση και ο επανιονισμός που συνέβησαν μόλις 1 δισ. χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, δεν άφησαν περιθώρια για τη δημιουργία άστρων και κατά συνέπεια γαλαξιών. Μόνο εκείνοι οι νάνοι γαλαξίες που μπόρεσν να σχηματιστούν πολύ γρήγορα τα κατάφεραν. Ένα χαρακτηριστικό των νάνων γαλαξιών είναι οτι ζούν σε ομάδες.
Η κοντινότερη σε εμάς ομάδα νάνων γαλαξιών είναι εκείνοι των λεγόμενων Νεφών του Μαγγελάνου, δύο άμορφων γαλαξιών που κυριαρχούν στον ουρανό του νοτίου ημισφαιρίου. Μάλιστα στην κοντινή μας ομάδα έχουμε επτά νάνους γαλαξίες, όσοι δηλαδή και οι νάνοι στο γνωστό παραμύθι..
Σύμφωνα με μια πρόσφατη προσεκτική μελέτη αυτών των γαλαξιών, οι επιστήμονες θεωρούν ως πιο πιθανή την εκδοχή πως τα Νέφη του Μαγγελάνου ήταν τα μεγαλύτερα μέλη μιας ομάδας νάνων γαλαξιών που συγκρούστηκαν με την σκοτεινή άλω του γαλαξία μας σχετικά πρόσφατα. Από την βαρυτική επίδραση και τις παλιρροϊκές δυνάμεις που τους εξασκήθηκε η ομάδα διαλύθηκε και οι νάνοι διασκορπίστηκαν τριγύρω από τον γαλαξία μας, σαν μικροί δορυφόροι, παγιδευμένοι από το βαρυτικό του πεδίο.
.
Οι αόρατοι νάνοι
Εικόνα από το διαστημικό τηλεσκόπιο υπερύθρου της NASA Spitzer. Δύο γαλαξίες συγκρούονται στο κέντρο της εικόνας και παραμορφώνονται δημιουργώντας παλιρροικές επιμήκεις «ουρές». Στα άκρα τους μικροί νάνοι γαλαξίες (κόκκινες σημειακές πηγές) δημιουργούνται, από την συμπίεση του αερίου.
Πριν λίγα μόλις χρόνια, οι αστρονόμοι βρήκαν ισχυρές ενδείξεις οτι οι γαλαξίες περιβάλλονται από σκοτεινή άλω η οποία πιθανώς αποτελείται από πολλούς νάνους γαλαξίες. Αν και οι ίδιοι παραμένουν αόρατοι, μπορούμε να τους εντοπίσουμε από την παραμόρφωση του φωτός που επιφέρουν σε γαλαξίες που βρίσκονται πολύ μακρύτερα αλλά που τυχαίνει να είναι ευθυγραμμισμένοι με τους νάνους γαλαξίες, ως προς τον γήινο παρατηρητή.
Οι «αόρατοι» νάνοι έτσι ίσως πράγματι να αποτελούν ένα μέρος της λύσης στο πρόβλημα της σκοτεινής ύλης που, σύμφωνα με τα κοσμολογικά μοντέλα και τις σύγχρονες παρατηρήσεις, αποτελεί το 80-90% όλης της ύλης του Σύμπαντος.
Η επικρατούσα θεωρία της λεγόμενης «κρύας σκοτεινής ύλης» προβλέπει την ύπαρξη τέτοιων αόρατων γαλαξιών. Η ύλη ονομάζεται κρύα όχι λόγω της θερμοκρασίας της αλλά λόγω της χαμηλής ταχύτητάς της, που την κάνει εύκολη «λεία» για την δύναμη της βαρύτητας, η οποία αναγκάζει την ύλη να συμπυκνωθεί δημιιουργώντας έτσι τους γαλαξίες.
.
Μεσογαλαξιακή βία
Προσομοίωση της δημιουργίας νάνων γαλαξιών, μόλις ένα δισεκατομμύριο χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Η μεγάλη εικόνα αντιστοιχεί σε κλίμακα μεγέθους 100 χιλιάδων ετών φωτός, όπου οι γαλαξίες είναι συγκεντρωμένοι σε κοσμικά νήματα ύλης που διατρέχουν το Σύμπαν.
Η ένθετη εικόνα δείχνει σε μεγέθυνση μια περιοχή μεγέθους 2000 ετών φωτός, όπου τα άστρα (κίτρινα) ενός νάνου γαλαξία έχουν εκραγεί προκαλώντας βίαιες κινήσεις στο μεσοαστρικό αέριο (μπλε/πράσινο/γαλάζιο αντιστοιχούν στην αυξανόμενη πυκνότητα του αερίου)
Χρησιμοποιώντας προσομοιώσεις μεγάλης έκτασης στους πιο σύγχρονους υπερ-υπολογιστές, οι αστρονόμοι κατάφεραν να δημιουργήσουν συνθήκες παρόμοιες με εκείνες του νεαρού Σύμπαντος και να παρατηρήσουν νάνους γαλαξίες εν τη γενέσει τους.
Μια απρόσμενη ανακάλυψη, που ανακοινώθηκε μόλις πριν ένα χρόνο, έδειξε οτι κατά την γέννησή τους οι γαλαξίες έρχονται αντιμέτωποι με βίαια φαινόμενα: Τα πρώτα άστρα που δημιουργούνται έχουν μεγάλη μάζα και ζουν σύντομη ζωή, στο τέλος της οποίας εκρήγνυνται ως υπερκαινοφανείς. Αυτές οι τεράστιες εκρήξεις στα σπλάχνα του νεοδημιουργούμενου γαλαξία παρασύρουν μαζί τους το μεσοαστρικό αέριο σε ένα είδος κυμάτων ύλης, τα οποία σπρώχνουν την σκοτεινή ύλη από το κέντρο προ τις παρυφές των γαλαξιών, όπου και την παρατηρούμε σήμερα. Αυτή είναι μια νέα σημαντική παράμετρος που αναμένεται να αλλάξει αρκετές από τις αντιλήψεις μας σχετικά με την σκοτεινή ύλη και τον τρόπο δημιουργίας των γαλαξιών στο Σύμπαν, και η παρατήρηση των νάνων γαλαξιών έγινε το κλειδί για την ανακάλυψή της.
Πηγή στοιχείων : Ελένη Χατζηχρήστου, Science daily.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου