J083026 2XMM + 524133

J083026 2XMM + 524133

Σμήνος γαλαξιών

Απόσταση : 7.7 δισεκατομμύρια έτη φωτός

Το λαμπρότερο και μεγαλύτερο σμήνος που έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα διακρίνεται στο κέντρο της εικόνας (η μπλε περιοχή). Οι μεμονωμένοι γαλαξίες του σμήνους είναι οι κηλίδες που διακρίνονται μέσα στην μπλε περιοχή.

Διεθνής ομάδα αστρονόμων του Ινστιτούτου Αστροφυσικής του Πανεπιστημίου του Potsdam με επικεφαλής τον Δρ. G. Lamer ανακάλυψε το λαμπρότερο και μεγαλύτερο σμήνος γαλαξιών σε τεράστια απόσταση από το γαλαξία μας.

Το σμήνος ανακαλύφθηκε τυχαία κατά τη διάρκεια συστηματικών παρατηρήσεων πηγών ακτινών-Χ χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο ΧΜΜ-Newton διαμέτρου 2.5 μέτρων και ονομάστηκε J083026 2XMM + 524133. Η απόστασή του μετρήθηκε στα 7.7 δισεκατομμύρια έτη φωτός, δηλαδή σε ερυθρομετάθεση (redshift) z ~ 1.

To σμήνος αυτό είναι το θερμότερο (T ~ 8.2 keV), το λαμπρότερο και ταυτόχρονα το μεγαλύτερο που έχει παρατηρηθεί στην απόσταση αυτή, αφού η συνολική του μάζα φτάνει 1000 φορές τη μάζα ενός μεγάλου γαλαξία .Όπως υποστηρίζουν οι επιστήμονες, η παρατήρηση τόσο λαμπρών αντικειμένων είναι αρκετά σπάνια και συνάδει επιτυχώς με την ύπαρξη της παράξενης συνιστώσας του Σύμπαντος που ονομάζεται "σκοτεινή ενέργεια".

Η σκοτεινή ενέργεια φαίνεται να αποτελεί περίπου το 73% του Σύμπαντος και να είναι υπεύθυνη για την επιταχυνόμενη διαστολή του. Η δύναμη αυτή από μόνη της εμποδίζει τον σχηματισμό γαλαξιακών σμηνών στο πιο πρόσφατο Σύμπαν, ενώ ευνοεί το σχηματισμό τους όταν το Σύμπαν βρισκόταν στα πρώιμα στάδιά του.Χωρίς την συνιστώσα αυτή, θα παρατηρούσαμε περισσότερα και μεγαλύτερα γαλαξιακά σμήνη από ότι βλέπουμε σήμερα σε κοντινές σχετικά αποστάσεις. Επιπροσθέτως, τα μεγάλα σμήνη του τωρινού Σύμπαντος θα ήταν σχετικά μικρά σε αποστάσεις της τάξης της μισής ηλικίας του και επομένως δεν θα υπήρχαν γιγαντιαία σμήνη όπως το 2ΧΜΜ J083026 + 524133.

Σύμφωνα με τις ισχύουσες κοσμολογικές θεωρίες, οι αστρονόμοι θα έπρεπε να εντοπίσουν μόνο ένα μεγάλο σμήνος στο αντίστοιχο ποσοστό του συνολικού όγκου του Σύμπαντος και στη συγκεκριμένη απόσταση, πράγμα που επιβεβαιώνει την ύπαρξη της σκοτεινής ενέργειας, όπως διατείνεται ο Δρ. G. Lamer. Οι αστρονόμοι συνεχίζουν τις παρατηρήσεις με το διαστημικό τηλεσκόπιο ΧΜΜ-Newton για τον εντοπισμό και άλλων τέτοιων γαλαξιακών σμηνών και με την εκτόξευση του τηλεσκοπίου ακτίνων-Χ eROSITA το 2011, το οποίο είναι σχεδιασμένο για αυτόν ακριβώς το σκοπό, ελπίζουν να παρουσιάσουν περαιτέρω αποδείξεις για την επιβεβαίωση ή μη της ύπαρξης της "σκοτεινής ενέργειας" αλλά πιθανώς και της υφής της.

Πηγές στοιχείων : ESA , Κοσμικές διαδρομές .